«مائوئیسم»؛ پیوند مارکسیسم‌لنینیسم با سنت چینی
تاریخ انتشار: ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۶۰۰۶۲
عصر ایران - مائوئیسم (Maoism) به اندیشه‌ها و نظریه‌های سیاسی مائوتسه‌تونگ بنیانگذار جمهوری خلق چین اطلاق می‌شود. مائوئیسم در واقع کوششی بود برای پیوندزدن مارکسیسم‌لنینیسم به سنت‌های چینی. به همین دلیل در چین آن را مارکسیسم-لنینیسم-مائوئیسم می‌نامیدند.
مائو معتقد بود وظیفۀ اصلی انقلاب چین جنگ رهایی‌بخش ملی علیه استیلاگران ژاپنی و امپریالیست‌های غربی است و این جنگ را باید با انقلابی دموکراتیک علیه بزرگ‌مالکان فئودالِ چین پیوند زد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
منظور او از انقلاب دموکراتیک، "انقلاب اجتماعی" بود که باید "طبقۀ حاکم" را سرنگون می‌کرد. یعنی چیزی بیش از "انقلاب سیاسی"، که "هیأت حاکمه" را سرنگون می‌کند.
مائو معتقد به رابطۀ تنگاتنگ میان روش‌های سیاسی و نظامی در انقلاب چین بود؛ و قدرت را ناشی از لولۀ تفنگ می‌دانست. او مناطق روستایی را پایگاه و روستاییان را پایۀ انقلاب چین محسوب می‌کرد.
به همین دلیل نوعی ضدیت با "شهر" و فرهنگ شهری" در مائوئیسم وجود داشت که بعدها در حکومت پل‌پوت در کامبوج به شکل جنون‌آمیزی متجلی شد. پل‌پوت یک مارکسیست مائوئیست بود.
مائو توجه چپ‌گرایان جهان را به "تضادها در سوسیالیسم" جلب کرد و در سال 1956 گفت:
«برخلاف ایدئولوژی شوروی که از وحدت اخلاقی-سیاسی در سوسیالیسم سخن می‌گوید، "تضاد" یک قانون عمومی تحول به شمار می‌رود و در مرحلۀ سوسیالیستی نیز ادامه خواهد یافت. در این رهگذر دو نوع تضاد از یکدیگر تمیز داده می‌شود: یکی تضادهای آشتی‌ناپذیر که تضادهای میان خلق و دشمنان آن است؛ و دیگری تضادهای آشتی‌پذیر و تحولات سوسیالیستی است.»
او معتقد بود که تضادهای موجود در سوسیالیسم باید از راه بحث‌ها و سخنرانی‌های عمومی فیصله یابد. به همین دلیل او شعار "بگذار صد گل بشکفد" را روش درستی برای حل تضادها می‌دانست؛ و می‌گفت صاحبان عقاید نادرست باید به یاری برهان مجاب شوند.
با این حال "سیاست صد گل" چیزی بیش از یک ادعا نبود و چین تحت حاکمیت مائو مطابق این سیاست عمل نکرد. آزادی بیان در چین مائوئیست، حتی برای همفکران مائو هم بسیار محدود بود؛ به نحوی که دنگ شیائوپنگ، رهبر چین در دوران پس از مائو، به دلیل نظراتش چندین سال مغضوب بود و عملا از پکن به مناطق دورتر تبعید شد.
مائو با سلطۀ حزب کمونیست شوروی بر سایر احزاب کمونیست در سراسر جهان مخالف بود و همکاری نزدیک اردوگاه سوسیالیستی را، که خواستۀ کرملین بود، رد می‌کرد و خواستار برابری حقوق در مناسبات بر اساس احترام به تمامیت ارضی، حاکمیت و استقلال و عدم مداخلۀ کشورهای کمونیستی در امور یکدیگر بود.
نظریۀ جنگ چریکی در کشورهای تحت استعمار با حمایت توده‌های دهقانی، از تجویزهای مائوئیسم برای مارکسیست‌های کشورهای همسو با غرب بود. چریک‌های فدایی خلق در پایان دهۀ 1340، کوشیدند این تز مائو را در سیاهکل عملی سازند ولی تلاش آن‌ها به جایی نرسید.
اعتقاد به "نظم سوسیالیستی" در چین، از دیگر اصول مائوئیسم بود. تحقق چنین نظمی از نظر مائو، با "آزادی محدود مردم" امکان‌پذیر بود.
مائو دیکتاتوری پرولتاریا را "دیکتاتوری دموکراتیک خلق" می‌نامید که با رهبری طبقۀ کارگر حمایت از اتحاد میان کارگران و دهقانان به پیش می‌رود. مفهوم مناقض "دیکتاتوری دموکراتیک" در اندیشۀ مائو، مصداقی از لوث کردن مفاهیم به شیوۀ مارکسیستی بود.
مارکسیست‌ها، چه لنینیست چه مائوئیست، هر چه را که نامطلوب می‌دانست، با یک پسوند "بورژوایی" لوث می‌کردند. مثلا از "دموکراسی بورژوایی"، "علم بورژوایی" و "اخلاق بورژوایی" دم می‌زدند. از سوی دیگر هر چه را مطلوب می‌دانستند، با یک پسوند "دموکراتیک" تطهیر می‌کردند. مثل "دیکتاتوری دموکراتیک" یا سانترالیسم (مرکزگرایی) دموکراتیک.
مردود شمردن نظریۀ روس‌ها دربارۀ "همزیستی مسالمت‌آمیز" از دیگر اصول مائوئیسم بود که البته در دهۀ 1970، یعنی زمانی که خود مائو هنوز زنده بود، با برقراری روابط آمریکا و چین نقض شد.
در واقع مائو تا قبل از پذیرش همزیستی مسالمت‌آمیز، همانند تروتسکی مدافع "انقلاب دائمی" در سراسر جهان علیه پایگاه‌های کاپیتالیسم بود.
پیدایش مائوئیسم در چین تا حد زیادی محصول پاره‌ای وقایع تاریخی در این کشور بود. وقایعی نظیر جنگ داخلی از 1928 تا 1934، جنگ همزمان دو نیروی متضاد یعنی کمونیست‌ها و ملی‌گرایان، با ارتش ژاپن، راه‌پیمایی تاریخیِ 35-1934، وقوع مجدد جنگ داخلی در 1946 و نهایتا پیروزی کمونیست‌ها در 1949.
مائو رهبر کمونیست‌ها در جنگ داخلی بود و اگر تصادفا کشته می‌شد، بسیار محتمل بود ایدئولوژی مائوئیسم در چین شکل نگیرد و ایدئولوژی مارکسیستی دیگری به جای مائوئیسم سر بر آورد.
از تحولات سیاسی مائوئیستی در دوران پس از انقلاب چین (1949) می‌توان به موارد مهم زیر اشاره کرد:
برنامۀ پیشرفت بزرگ و تاسیس کمون‌ها (1958) که منجر به قحطی بزرگ در چین شد و طی چهار سال حدود 55 میلیون نفر را به کام مرگ فرستاد. البته طبق آمار رسمی دولت چین، منتشره در سال 1982، تعداد قربانیان 15 میلیون نفر بوده.
تقابل با شوروی برای رهبری جهان کمونیسم
انقلاب فرهنگی (1967)
مبارزه بین تکنوکرات‌ها و ایدئولوگ‌ها (به رهبری مائو) در حکومت کمونیستی چین
کمونیست‌های تکنوکرات، حداقلی از عقلانیت سیاسی و اقتصادی را داشتند و به همین دلیل با تندروی‌های ایدئولوژیک مائو و طرفداران افراطی‌اش، به شکل زیرپوستی مخالف بودند و همین دینامیسم تنش درونی در سیستم سیاسی چین کمونیستی بود. تنشی که نهایتا پس از مرگ مائو با پیروزی تکنوکرات‌ها به پایان رسید.
منبع: عصر ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۶۰۰۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بیش از ۵۰ مربی و معلم خوزستانی با رهبری دیدار می‌کنند
به گزارش خبرنگار مهر، سرهنگ عادل ساری در نشست خبری که به مناسبت هفته عقیدتی سیاسی و بسیج فرهنگیان در سالن جلسات هتل فجر اهواز برگزار شد، ضمن تبریک هفته عقیدتی سیاسی و هفته معلم، اظهار کرد: بسیج، تعالی معرفتی و نشاط معنوی به عنوان شعار محوری هفته عقیدتی سیاسی انتخاب شده است؛ نظر به اهمیت هفته معلم، مقام معلم یک مقام بی‌بدیل در جامعه است و وظیفه همه ما است که مقام معلم و مربی را گرامی بداریم.
معاون هماهنگ کننده سپاه خوزستان با بیان اینکه علامه بزرگ شهید مطهری سرآمد همه معلمان و مربیان است، تصریح کرد: امام راحل در خصوص شهید مطهری فرمودند خدمتی که ایشان به انقلاب داشته هیچ شخصی نداشته است؛ آثار ایشان بی‌بدیل است، اندیشه‌های نابی که ایشان به همراه رهبری امامین انقلاب امام راحل و مقام معظم رهبری داشته‌اند، باعث شده در مدت ۴۵ سال گذشته با وجود همه توطئه‌هایی که ضد انقلاب اسلامی صورت گرفته، انقلاب ما از مسیر اصلی خودش منحرف نشود، همچنین باعث شده از دل انقلاب سربازان بزرگی همچو حاج قاسم سلیمانی و برخی معلمانی که در حال فعالیت هستند بیرون آید.
وی افزود: در فتنه‌های اخیر شاهد هجمه‌های دشمنان بودیم که متوجه دانش آموزان شده است و معلمان در مقابل این فتنه‌ها و توطئه‌ها با دست خالی اما با تقوا ایستادگی و مقاومت کردند.
معاون هماهنگ کننده سپاه خوزستان گفت: بزرگترین فتنه‌ای که علیه انقلاب طراحی شده این است که می‌خواهند نسل‌هایی که آینده انقلاب را می‌سازند، وجود نداشته باشند اما معلمان و مربیان، در جامعه نسل‌های آینده انقلاب را می‌سازند.
سرهنگ ساری با اشاره به در نظر گرفتن برنامه‌های مختلف از جانب سپاه و آموزش و پرورش به مناسبت هفته معلم، عنوان کرد: تشکیل ستاد هفته عقیدتی و معلم در شهرستان‌های خوزستان، ناحیه‌های مقاومت بسیج و حوزه‌های استان از اولین کارهای انجام شده در این راستا است.
وی با بیان اینکه هفته عقیدتی سیاسی تا پیش از این به روز عقیدتی معروف بود و تنها ۱۲ اردیبهشت را به عنوان روز معلم و روز عقیدتی می‌شناختیم، تصریح کرد: با توجه به اهمیتی که این هفته در سپاه و آموزش و پرورش دارد از روز عقیدتی سیاسی به هفته عقیدتی سیاسی معروف شده و در این خصوص سپاه به مدت یک هفته از هشتم تا چهاردهم اردیبهشت ماه برنامه‌های مختلفی را برگزار خواهد کرد.
معاون هماهنگ کننده سپاه خوزستان بیان کرد: دیدار ماندگار معلمان و مربیان که روز دوازدهم با مقام معظم رهبری سرآمد همه برنامه‌ها است که برای خوزستان ۵۵ سهمیه مربی و معلم در نظر گرفته شده است.
سرهنگ ساری با اشاره به روزشمار هفته عقیدتی سیاسی در بسیج، اظهار کرد: در روز اول که مصادف با هشتم اردیبهشت ماه است در سراسر خوزستان کنفرانس خبری برگزار می‌شود. در روز دوم در سراسر استان برنامه‌هایی نظیر برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی، نشست اساتید و معلمان، جلسه‌های تبیین و گفت‌وگو پیرامون حجاب و تجلیل از اساتید و معلمان را خواهیم داشت.
وی ادامه داد: نشست‌های تربیتی در تمام پایگاه‌های مقاومت بسیج، مساجد، محلات و حلقه‌های صالحان که بیشتر به موضوع شعار سال خواهند پرداخت از برنامه‌های روز سوم است.
معاون هماهنگ کننده سپاه خوزستان گفت: همچنین در مدارس، دانشگاه و مدارس الگوی صالحه که در اختیار سپاه هستند تبیین آثار و خدماتی را که شهید مطهری داشته است، خواهیم داشت؛ همچنین تجلیل از پژوهشگران و نواختن زنگ انشای مطهر در مدارس از دیگر برنامه‌های روز چهارم است؛ سپاه‌های استان و شهرستان در روز پنجم به همراه جمعی از فرهنگیان، مربیان، اساتید بسیجی و اساتید گروه‌های صالحان به دیدار نماینده ولی فقیه در خوزستان و ائمه جمعه خواهند رفت.
سرهنگ ساری با بیان اینکه همزمان با سراسر کشور در مدارس خوزستان زنگ سپاس معلم برای تبیین دستاوردهای انقلاب و جایگاه معلم نواخته خواهد شد، اظهار کرد: غبارروبی و عطر افشانی مزار شهدا توسط فرهنگیان، بسیجیان، اساتید و مربیان در روز پنجشنبه از دیگر برنامه‌ها به مناسبت هفته عقیدتی سیاسی است که همراه با قرائت وصیت نامه شهدا خواهد بود؛ البته دیدار با خانواده شهدا از دیگر برنامه‌های این روز است.
وی افزود: در روز آخر هفته، در سراسر مصلی‌های کشور حضور در نماز جمعه به همراه مربیان عقیدتی سیاسی، حلقات صالحان و فرهنگیان انجام می‌شود که در استان مسؤول حوزه نمایندگی و نماینده مقام معظم رهبری در سپاه و در شهرستان‌ها نماینده ولی فقیه در نواحی مقاومت به ایراد سخن خواهند پرداخت.
کد خبر 6090848
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور